راهنمای گام به گام تعویض سیم گیتار آکوستیک

تعویض سیم گیتار، یکی از مهارت‌های پایه‌ای و ضروری برای هر نوازنده‌ی جدی گیتار است؛ چه در سطح مبتدی باشید، چه نوازنده‌ای با سابقه‌ی حرفه‌ای. کیفیت صدای گیتار، سلامت ساز و حتی پایداری کوک در اجراهای طولانی، همگی تحت‌تأثیر سلامت و جنس سیم‌ها هستند.
در این راهنما، مراحل تعویض سیم گیتار آکوستیک به‌صورت تحلیلی، دقیق و ساختاریافته ارائه می‌شود تا بتوانید با اطمینان، فرآیند تعویض را به‌درستی انجام دهید.

بخش اول: آماده‌سازی پیش از تعویض سیم‌ها

۱. انتخاب فضای مناسب برای کار

پیش از هر اقدامی، محیط مناسبی برای تعویض سیم‌ها انتخاب کنید:

• سطح کار باید صاف و تمیز باشد تا از آسیب احتمالی به بدنه گیتار جلوگیری شود.
• محیط باید بدون نویز و مزاحمت صوتی باشد، زیرا در مراحل نهایی، نیاز به دقت شنوایی برای کوک کردن دارید.
• بهتر است از میز کار دارای روکش نرم یا پد مخصوص تعمیر گیتار استفاده کنید.

۲. ابزار و تجهیزات مورد نیاز

برای تعویض دقیق و ایمن سیم‌ها، به ابزار زیر نیاز خواهید داشت:

• دستگاه تیونر (Tuner): برای کوک دقیق در پایان فرآیند. در صورت داشتن مهارت کوک با گوش، می‌توانید از آن صرف‌نظر کنید.
• سیم‌های جدید گیتار آکوستیک: انتخاب نوع سیم بستگی به سبک نوازندگی، جنس بدنه گیتار و ترجیح صدادهی شما دارد. (برای مقایسه انواع سیم، به صفحه‌ی معرفی سیم گیتار در سایت مراجعه کنید.)
• سیم‌چین دقیق (String Cutter): برای کوتاه کردن انتهای اضافه‌ی سیم‌ها.
• سیم‌پیچ دستی یا اتوماتیک (String Winder): برای سرعت‌بخشیدن به عملیات باز و بسته کردن سیم‌ها.

بخش دوم: مراحل تعویض سیم گیتار آکوستیک

۴. شل‌کردن و خارج‌سازی سیم‌های قدیمی

ابتدا با استفاده از گوشی‌های تنظیم (Tuning Pegs)، کشش هر سیم را کاهش دهید. برای این کار، جهت چرخش را طوری انتخاب کنید که تنش سیم به‌تدریج کاهش یابد.
پس از شل شدن کامل، انتهای سیم را از سوراخ گوشی کوک جدا کرده و آن را به‌آرامی از بدنه ساز بیرون بکشید.

⚠️ توجه: در هنگام باز کردن سیم‌ها، از اعمال فشار ناگهانی پرهیز کنید تا از خراش یا آسیب به روکش چوبی ساز جلوگیری شود.

۵. خارج‌سازی پین‌های خرک (Bridge Pins)

در گیتارهای آکوستیک، انتهای سیم‌ها در خرک (Bridge) با استفاده از پین ثابت شده‌اند. برای خارج کردن پین‌ها:

• از بخش مخصوص ابزار سیم‌پیچ (String Winder) یا پین‌کش (Bridge Pin Puller) استفاده کنید.
• پین‌ها را با فشار یکنواخت و زاویه‌ی صحیح از بدنه خارج کنید تا شکاف خرک آسیب نبیند.

پس از خارج شدن پین، انتهای سیم را به‌آرامی از داخل سوراخ خرک بیرون بکشید.

۶. نصب سیم جدید در خرک

ابتدا انتهای گوی‌دار سیم جدید (Ball End) را وارد سوراخ خرک کنید. سپس پین را در جای خود قرار دهید به‌گونه‌ای که بخش شیار‌دار پین، هم‌راستا با سیم باشد.
در حین فشار دادن پین به سمت پایین، با دست دیگر سیم را اندکی بالا بکشید تا گوی انتهایی در عمق خرک جا بیفتد و از حرکت آزاد جلوگیری شود.

✅ نکته فنی: اگر پین پس از نصب بیرون می‌زند یا به‌درستی نمی‌نشیند، ممکن است گوی سیم در موقعیت درستی در خرک قرار نگرفته باشد.

۷. عبور دادن سیم از گوشی کوک

سیم را از انتهای دیگر به‌صورت مستقیم وارد سوراخ موجود روی گوشی کوک (Tuning Post) کنید. به‌اندازه حدود ۶–۸ سانتی‌متر سیم اضافی باقی بگذارید تا در هنگام پیچاندن، چند دور منظم در اطراف پست شکل بگیرد. این امر باعث پایداری بیشتر کوک خواهد شد. 

۸. پیچاندن سیم و تثبیت اولیه

با استفاده از سیم‌پیچ، گوشی کوک را در جهت مناسب بچرخانید تا سیم به‌تدریج پیچیده شود. دقت کنید پیچش‌ها مرتب و بدون هم‌پوشانی باشند.
در این مرحله هدف، فقط تثبیت اولیه است، نه کوک دقیق. 

۹. تکرار فرآیند برای سایر سیم‌ها

مراحل ۴ تا ۸ را به‌ترتیب برای سیم‌های دیگر نیز انجام دهید. بهتر است ترتیب بستن سیم‌ها از ضخیم‌ترین (6E) به نازک‌ترین (1E) باشد، یا از وسط (3G یا 4D) آغاز و به دو طرف گسترش یابد تا تعادل فشار روی دسته گیتار حفظ شود.

۱۰. کوک اولیه

پس از بستن تمام سیم‌ها، از تیونر دیجیتال یا اپلیکیشن کوک برای تنظیم فرکانس هر سیم استفاده کنید.
با توجه به اینکه سیم‌های نو تمایل به کشش بیشتر دارند، ممکن است لازم باشد چند بار کوک را تنظیم کنید تا به پایداری برسد.

۱۱. کوتاه کردن اضافه‌سیم‌ها

در پایان، با استفاده از سیم‌چین، انتهای اضافه‌ی هر سیم را از نزدیک‌ترین محل به گوشی کوک کوتاه کنید.

✂️ هشدار: سیم‌های آزاد می‌توانند خطرناک باشند و در حین نوازندگی باعث زخم یا مزاحمت شوند.

بخش پایانی: نکات تکمیلی حرفه‌ای

• سیم‌های نو معمولاً در چند روز اول کش می‌آیند. بنابراین انتظار خارج‌شدن موقت از کوک طبیعی است.
• اگر گیتار خود را در محیط‌های مرطوب یا گرم نگهداری می‌کنید، تعویض دوره‌ای سیم‌ها (هر ۱–۳ ماه) توصیه می‌شود.